Το τέλος του αιώνα ήταν ότι καλύτερο για αναθεωρήσεις και ξεκαθαρίσματα στον χώρο των βιβλίων. Τι θα μπορούσε να απομείνει από τις μυριάδες τίτλων; Η έκδοση The Modern Library, The 200 best novels in English since 1950 επικεντρώνεται στα μυθιστορήματα που γράφτηκαν από το 1950 και μετά με το σκεπτικό ότι στα χρόνια αυτά έγιναν ριζικές αλλαγές στον εκδοτικό χώρο. Οι μεγάλοι εκδοτικοί οίκοι και οι συγχωνεύσεις τους, η καθιέρωση του paperback, η λειτουργία μεγάλων βιβλιοπωλείων, η ηλεκτρονική οργάνωση των βιβλιοθηκών, τα βραβεία και η αναβάθμιση του συγγραφικού προφίλ, η μεταφορά μυθιστορημάτων στη μικρή και στη μεγάλη οθόνη είναι μερικά από τα επιτεύγματα των τελευταίων δεκαετιών.
Αλλαγές όμως επήλθαν και στη μορφή του μυθιστορήματος. Ο μοντερνισμός συνεχίζεται αλλά δεν αγνοείται η παράδοση, η γυναικεία γραφή αναπτύσσει τη δική της δυναμική, ενώ στο Internet ταυτόχρονα με τα θηριώδη βιβλιοπωλεία εμφανίζονται και τα πρώτα μυθιστορήματα που κυκλοφορούν «άδετα» στις σελίδες του. Το μυθιστόρημα εξακολουθεί να εκφράζει άτομα, κοινωνικές ομάδες και έθνη. Διασκεδάζει, μορφώνει, διαστρεβλώνει, επικηρύσσεται και καταδιώκεται. Και είναι λίγα τα όσα του αποδίδονται...
Τα 200 καλύτερα μυθιστορήματα που γράφτηκαν στα αγγλικά ανέλαβαν να επιλέξουν δύο άνθρωποι του βιβλίου. Ο ιρλανδός συγγραφέας Colm Toibin και η Αυστραλή Carmen Callil που ζει στο Λονδίνο και υπήρξε ιδρύτρια του εκδοτικού οίκου Virago και πρόεδρος της επιτροπής του βραβείου Booker 1996.
Είχαν να επιλέξουν ανάμεσα σε δεκάδες χιλιάδες μυθιστορήματα που κυκλοφόρησαν μετά το 1950. Η προσπάθειά τους έχει αρχίσει ήδη να προκαλεί συζητήσεις, όμως αυτό ακριβώς επιθυμούσαν και οι δύο εκδότες. Δεν προτείνουν τον Μεγάλο Κανόνα. Παραμερίζοντας τις ακραίες προτιμήσεις τους αντιλήφθηκαν ότι το «βιβλίο των μυθιστορημάτων» απευθύνεται αποκλειστικά σε αναγνώστες: σε βιβλιομανείς και ενημερωμένους αναγνώστες αλλά και σε όσους θα ήθελαν να αρχίσουν να διαβάζουν χρησιμοποιώντας έναν έγκυρο οδηγό ανάγνωσης.
Υπάρχουν βιβλία για όλες τις ηλικίες και για όλα τα γούστα. Από τον ήρεμο Χάρπερ Λι στον διεγερτικό Γουίλιαμ Μπάροους. Από τον επικό Τζον Στάινμπεκ στον οργισμένο Γουίλ Σελφ. Από τη σχολαστική Μάργκαρετ Ατγουντ στη φιλόδοξη Ντόνα Ταρτ. Μυθιστορήματα σουρεαλιστικά, ρομαντικά, ρεαλιστικά, μοντέρνα, ψυχροπολεμικά, αστυνομικά... Μυθιστορήματα από την Ινδία, τις Ηνωμένες Πολιτείες, τον Καναδά, την Αφρική, την Ιρλανδία, τη Σκωτία.
Στο παιχνίδι των επιλογών μπαίνει και ο αναγνώστης. Τελικά προτείνονται 194 μυθιστορήματα. Τα υπόλοιπα έξι θα τα επιλέξουν οι αναγνώστες, αφού συμπληρώσουν το δελτίο που δημοσιεύεται στην τελευταία σελίδα του βιβλίου. Η παρουσίαση των 194 τίτλων γίνεται αλφαβητικά κατά συγγραφείς, δημοσιεύεται όμως κατάλογος των τίτλων και χρονολογικός κατάλογος της έκδοσης κάθε βιβλίου. Ενδεικτικά σημειώνουμε ότι το πρώτο βιβλίο του 1950 είναι της Agatha Christie και το τελευταίο του 1998 του V. S. Pritchett. Καμιά φορά η αλφαβητική κατάταξη κατά συγγραφείς δημιουργεί ευχάριστες συμπτώσεις. Πατέρας και γιος μαζί: Kingsley Amis - Martin Amis· ηλικίες συγγραφέων τη χρονιά της έκδοσης 32 και 35 χρόνων.
Κάθε συγγραφέας εκπροσωπείται από ένα μόνο βιβλίο (οι V. S. Naipaul και Saul Bellow με δύο λόγω διαφωνίας των εκδοτών): η Toni Morrison με την Αγαπημένη, ο Richard Ford με τονΑθλητικογράφο, ο Salman Rusdie με τα Παιδιά του Μεσονυχτίου, η Patricia Highsmith με τονΤαλαντούχο κύριο Ρίπλεϊ, ο Graham Swift με τις Τελευταίες εντολές, ο John Banville με τοΒιβλίο της αλήθειας. Υπάρχουν τριλογίες: του Samuel Beckett, της Pat Barker, της Olivia Manning, του Evelyn Waugh, αλλά και το δωδεκάτομο Α Dance to the Music of Time του Anthony Powell. Λιγοστές οι συλλογές διηγημάτων, όπως της Alice Munro και του Raymond Carver.
Κάθε μυθιστόρημα παρουσιάζεται συνοπτικά σε μία σελίδα, ενώ τα κείμενα δεν στέκονται πάντα στο ύψος των βιβλίων που σχολιάζουν. Από ένα σημείο και μετά είναι εμφανής η κόπωση του να αποδείξεις γιατί είναι καλά τόσο πολλά βιβλία.
Οι έλληνες αναγνώστες θα ξαφνιαστούν βλέποντας ότι από τα 194 μυθιστορήματα τα 61 μεταφράστηκαν στα ελληνικά, ενώ σε σύνολο 192 συγγραφέων οι 116 κυκλοφορούν με άλλα βιβλία τους. Διαπιστώνουμε ότι η ξένη λογοτεχνία που κυκλοφορεί στην Ελλάδα είναι και επαρκής και ποιοτική, γεγονός που οφείλεται στο ότι τα ξένα βιβλία που έρχονται για έκδοση είναι ήδη «δοκιμασμένα».
Είναι όμως πλήρης ο κατάλογος του Modern Library; Σίγουρα όχι. Από τους 32 βραβευθέντες με Booker διασώζονται οι 22. Εχει επίσης ενδιαφέρον η σύγκριση της λίστας του Modern Library με τα μεγάλα δημοψηφίσματα που διενεργήθηκαν στον αγγλόφωνο χώρο τα τελευταία χρόνια. Από το Modern Library απουσιάζει ο Αρχοντας των δαχτυλιδιών του Tolkien, του δημοφιλέστερου συγγραφέα στη Βρετανία σύμφωνα με δημοψήφισμα για «Τα 100 σπουδαιότερα βιβλία του 20ού αιώνα» που διεξήγαγαν το Κανάλι 4 και τα βιβλιοπωλεία Waterstone's.
Βέβαια η λίστα των Waterstone's περιελάμβανε βιβλία από την αρχή του αιώνα, όμως είναι ενδεικτικό ότι ενώ ο Roald Dahl εμφανίζεται με τέσσερα βιβλία στα «100 σπουδαιότερα...» απουσιάζει από τα «200». Στη λίστα των Waterstone's οι αναγνώστες δεν έχουν ξεχάσει τον Lawrence Durrell, τον John Fowles, τον Kurt Vonnegut και δείχνουν να διασκεδάζουν με τις ιστορίες του Armistead Maupin.
Αν όμως η λίστα των Waterstone's είναι περισσότερο βρετανική, τότε οι λίστες του εκδοτικού οργανισμού Random παρουσιάζουν επίσης μεγάλο ενδιαφέρον. Την πρώτη λίστα κατάρτισε μια επιτροπή ειδικών, ενώ η δεύτερη προέκυψε από δημοψήφισμα 217.520 αναγνωστών. Εδώ η επιτροπή (ανάμεσά τους η Α. S. Byatt και ο Gore Vidal) στα «100 καλύτερα μυθιστορήματα του αιώνα» θεωρεί καλύτερο μυθιστόρημα τον Οδυσσέα του James Joyce και ακολουθούν οι Fitzgerald, Joyce, Nabokov, Huxley, Faulkner. Με τη σειρά τους οι αναγνώστες ψηφίζουν στην πρώτη, δεύτερη, έβδομη και όγδοη θέση τα βιβλία της Ayn Rand, μεσολαβούν ο L. Ron Hubbard και ο Tolkien, ενώ ο Οδυσσέας ταξιδεύει στην 11η θέση. Αγεφύρωτο το χάσμα μεταξύ αναγνωστών και ειδικών.
The Modern Library, The 200 best novels in English since 1950
1.A Murder Is Announced (Miss Marple)
by Agatha Christie
Nothing
by Henry Green
?Power Without Glory
by Frank Hardy
The Grand Sophy
by Georgette Heyer
December Bride
by Sam Hanna Bell
My Cousin Rachel
by Daphne Du Maurier
The West Pier (Modern Classics)
by Patrick Hamilton
The Ballad of the Sad Cafe (Penguin Modern Classics)
by Carson McCullers
?A Dance to the Music of Time (series)
by Anthony Powell
The Catcher in the Rye
by J. D. Salinger
Invisible Man: A Novel
by Ralph Ellison
The Old Man and the Sea
by Ernest Hemingway
The Natural
by Bernard Malamud
The Financial Expert (Phoenix Fiction Series)
by R. K. Narayan
Wise Blood: A Novel
by Flannery O'Connor
East of Eden
by John Steinbeck
The Sword of Honour Trilogy (Everyman's Library Classics & Contemporary Classics)
by Evelyn Waugh
?Private life of an Indian prince
by Mulk Raj Anand
Go Tell It on the Mountain (Penguin Modern Classics)
by James Baldwin
The Adventures of Augie March (Penguin Classics)
by Saul Bellow
The Long Goodbye
by Raymond Chandler
The Go-Between (New York Review Books Classics)
by L.P. Hartley
The Echoing Grove (Virago Modern Classics)
by Rosamond Lehmann
The Palm-Wine Drunkard
by Amos Tutola
Lucky Jim
by Kingsley Amis
Lord of the Flies (Penguin Great Books of the 20th Century)
by William Golding
?The Tortoise and the Hare (Virago Modern Classics)
by Elizabeth Jenkins
?The Flint Anchor
by Sylvia Townsend Warner
Molloy, Malone Dies, The Unnamable (Everyman's Library)
by Samuel Beckett
Recognitions
by William Gaddis
The Talented Mr. Ripley
by Patricia Highsmith
Lolita (Penguin Modern Classics)
by Vladimir Nabokov
A Legacy. Sybille Bedford (Penguin Modern Classics)
by Sybille Bedford
?Train to Pakistan
by Khushwant Singh
Owls Do Cry (A Women's Press classic)
by Janet Frame
On the Road (Penguin Great Books of the 20th Century)
by Jack Kerouac
Angel (Virago Modern Classics)
by Elizabeth Taylor
The Fountain Overflows (New York Review Books Classics)
by Rebecca West
Things Fall Apart
by Chinua Achebe
Anecdotes of Destiny (Penguin Modern Classics)
by Isak Dinesen
From the Terrace: A Novel
by John O'Hara
Saturday Night and Sunday Morning (Plume Contemporary Fiction)
by Alan Sillitoe
Naked Lunch
by William S. Burroughs
44.?A Heritage and its History
by Ivy Compton-Burnett
The Little Disturbances of Man (Contemporary American Fiction)
by Grace Paley
To Kill a Mockingbird (Harper Perennial Modern Classics)
by Harper Lee
Balkan Trilogy
by Olivia Manning
Rabbit Angstrom: A Tetrology: Rabbit, Run; Rabbit Redux; Rabbit Is Rich; Rabbit at Rest
by John Updike
Jeeves in the Offing
by P.G. Wodehouse
Catch-22: A Novel (Simon & Schuster Classics)
by Joseph Heller
51.A House for Mr.Biswas
by V.S. Naipaul
The Prime of Miss Jean Brodie (Everyman's Library Contemporary Classics)
by Muriel Spark
Riders in the Chariot (New York Review Books Classics)
by Patrick White
?That's How It Was
by Maureen Duffy
?The Reivers
by William Faulkner
The Golden Notebook: Perennial Classics edition
by Doris Lessing
The Lonely Girl
by Edna O'Brien
Ship of Fools
by Katherine Anne Porter
The Little Girls
by Elizabeth Bowen
The Spy Who Came in From the Cold
by John le Carre
?THE GROUP
by MARY MCCARTHY
The Bell Jar
by Sylvia Plath
Herzog (Penguin Classics)
by Saul Bellow
?Heartland
by Wilson Harris
Last Exit to Brooklyn
by Hubert Selby
?Memoirs of a Peon
by Frank Sargeson
Interpreters
by Wole Soyinka
A Jest of God (Phoenix Fiction)
by Margaret Laurence
Jean Rhys: Wide Sargasso Sea; A Reader's Guide to Essential Criticism
?The Jewel in the Crown
by Paul Scott
Cotters England
by Christina Stead
The Confessions of Nat Turner
by William Styron
A Grain of Wheat (Penguin Modern Classics)
by Ngugi Wa Thiong'o
?IN THE HEART OF THE HEART OF THE COUNTRY
by WILLIAM H. GASS
Nice and the Good
by Iris Murdoch
The Unfortunates
by B.S. Johnson
?Happiness and Other Stories
by Mary Lavin
The Godfather
by Mario Puzo
Fifth Business
by Robertson Davies
Master And Commander (& read by Robert Hardy)
by Patrick O'Brian
?The Day of the Jackal
by Frederick Forsyth
St. Urbain's Horseman
by Mordecai Richler
Black List, Section H (Penguin Twentieth-Century Classics)
by Francis Stuart
The Optimist's Daughter: A Novel By
by Eudora Welty
The Siege of Krishnapur (New York Review Books Classics)
by J.G. Farrell
Gravity's Rainbow
by Thomas Pynchon
Ragtime: A Novel
by E.L. Doctorow
Heat and Dust
by Ruth Prawer Jhabvala
Changing Places: A Tale of Two Campuses
by David Lodge
The Lost Salt Gift of Blood (New Canadian Library)
by Alistair Macleod
Interview With the Vampire (The Vampire Chronicles)
by Anne Rice
?Saville
by David Storey
Injury Time
by Beryl Bainbridge
?Falconer
by John Cheever
Ice Age
by Margaret Drabble
Tirra Lirra by the River
by Jessica Andersen
Plumb
by Maurice Gee
THE HUMAN FACTOR
by Graham Greene
?Murderer
by Roy Heath
101.The Cement Garden
by Ian McEwan
The Year of the French
by Thomas Flanagan
?From the Fifteenth District: A Novella and Eight Short Stories
by Mavis Gallant
Burger's Daughter
by Nadine Gordimer
Sleepless Nights (New York Review Books Classics)
by Elizabeth Hardwick
The Executioner's Song
by Norman Mailer
A Bend in the River
by V.S. Naipaul
Earthly Powers
by Anthony Burgess
The Transit of Venus (Virago Modern Classics)
by Shirley Hazzard
Riddley Walker
by Russell Hoban
Lamb (Norton Paperback Fiction)
by Bernard MacLaverty
Housekeeping: A Novel
by Marilynne Robinson
A Confederacy of Dunces
by John Kennedy Toole
Puffball
by Fay Weldon
Lanark (Harvest Book)
by Alasdair Gray
Red Dragon
by Thomas Harris
Midnight's Children
by Salman Rushdie
A Flag for Sunrise
by Robert Stone
On the Black Hill
by Bruce Chatwin
Schindlers Ark (Coronet Books)
by Thomas Keneally
The Color Purple
by Alice Walker
A Boy's Own Story (Modern Library Classics)
Money
by Martin Amis
Empire of the Sun
by J. G. Ballard
Flaubert's Parrot (Picador Thirty)
by Julian Barnes
In Custody
by Anita Desai
Nation of Fools: Or Scenes from Indian Life
by Balraj Khanna
Machine Dreams
by Jayne Anne Phillips
Family and Friends
by Anita Brookner
Blood Meridian: Or the Evening Redness in the West (Modern Library)
by Cormac Mccarthy
?Lonesome Dove
by Larry McMurty
Black Robe: A Novel
by Brian Moore
Oranges Are Not the Only Fruit
by Jeanette Winterson
The Sportswriter
by Richard Ford
An Artist of the Floating World
by Kazuo Ishiguro
A Summons to Memphis
by Peter Taylor
Dark-Adapted Eye
by Barbara Vine
?Ellen Foster (Unabridged)
by Kaye Gibbons
Double Whammy
by Carl Hiaasen
Misery
by Stephen King
Beloved
by Toni Morrison
In the Skin of a Lion
by Michael Ondaatje
?Other Garden
by Francis Wyndham
Oscar and Lucinda
by Peter Carey
?Where I'm Calling From
by Raymond Carver
Paris Trout (Panorama de Narrativas) (Spanish Edition)
by Pete Dexter
?Sugar Mother
by Elizabeth Jolley
?Forty-seventeen
by Frank Moorhouse
Ice Candy Man.
by Bapsi Sidhwa
Breathing Lessons: A Novel
by Anne Tyler
151.The Bonfire of the Vanities
by Tom Wolfe
?The BOOK OF EVIDENCE
by John Banville
?The Mambo Kings Play Songs of Love
by Oscar Hijuelos
The Joy Luck Club
by Amy Tan
Possession A. S.. Byatt
by A S BYATT
Age of Iron
by J. M. Coetzee
A Home at the End of the World: A Novel
by Michael Cunningham
The Snapper
by Roddy Doyle
Get Shorty
by Elmore Leonard
Amongst Women
by John McGahern
The Great World
by David Malouf
Friend of My Youth
by Alice Munro
Regeneration Trilogy Pb
by Pat Barker
?Wise Children
by Angela Carter
A Strange and Sublime Address
by Amit Chaudhuri
American Psycho
by Bret Easton Ellis
Redundancy of Courage
by Timothy Mo
Mating
by Norman Rush
Downriver
by Iain Sinclair
A Thousand Acres: A Novel
by Jane Smiley
?Reading Turgenev
by William Trevor
Cloudstreet : A Novel
by Tim Winton
Death and Nightingales
by Eugene Mccabe
The Butcher Boy
by Patrick McCabe
The Secret History
by Donna Tartt
The Virgin Suicides
by Jeffrey Eugenides
?River Sutra
by Gita Mehta
My Idea of Fun: A Novel
by Will Self
?The Shipping News
by E. Annie Proulx
Trainspotting
by Irvine Welsh
What a Carve Up! (Essential Penguin)
by Jonathan Coe
Captain Corelli's Mandolin
by Louis De Bernieres
The Folding Star: A Novel
by Alan Hollinghurst
Original Sin (Adam Dalgliesh Mystery Series #9)
by P. D. James
How Late It Was, How Late: A Novel
by James Kelman
The Tortilla Curtain
by T. Coraghessan Boyle
The Blue Flower
by Penelope Fitzgerald
A Fine Balance
by Mistry Rohinton
Alias Grace: A Novel
by Margaret Atwood
Asylum
by Patrick Mcgrath
Last Orders
by Graham Swift
?Night in Question
by Tobias Wolff
Quarantine: A Novel
by Jim Crace
?Underworld
by Don Delillo
American Pastoral
by Philip Roth
Lady from Guatemala Pb
by V S Pritchett
The Magus
by John Fowles
So Long, See You Tomorrow (Panther)
by William Maxwell
?Children's Bach
by Helen Garner
Birdsong: A Novel of Love and War
by Sebastian Faulks
201.A Suitable Boy: A Novel (Modern Classics)
by Vikram Seth
Cold Mountain
by Charles Frazier