Η Λογοτεχνία του διαδικτύου στο μικροσκόπιο μαθητών

ΕΡΕΥΝΑ, «Λογοτεχνία και Διαδίκτυο» : Μια σχέση …στοργής,

Τάσος Αγγελίδης Γκέντζος, «Οι μαθητές κατάλαβαν ότι το διαδίκτυο είναι μια καλή αγορά»


Σε μια εποχή που οι χρήστες του διαδικτύου αυξάνονται και πληθύνονται επί της γης ενώ οι λογοτεχνικές ιστοσελίδες πολλαπλασιάζονται με ραγδαίους ρυθμούς, μια ομάδα μαθητών από τη Θεσσαλονίκη με την καθοδήγηση του καθηγητή της , αποφάσισε να ερευνήσει το θέμα. Συγκεκριμένα είκοσι μαθητές και μαθήτριες της πρώτης τάξης του Λυκείου του Αμερικανικού Κολεγίου “Ανατόλια” με την καθοδήγηση του καθηγητή τους και συγγραφέα Τάσου Αγγελίδη -Γκέντζου ξεκίνησαν και έφεραν εις πέρας μια έρευνα που θα ζήλευαν επαγγελματίες –αναλυτές! Θέμα της: Λογοτεχνία και Διαδίκτυο . Οι μαθητές έβαλαν στο μικροσκόπιο τη νέα αυτή και …θυελλώδη «σχέση» μεταξύ της Λογοτεχνίας και του Διαδικτύου και από τα …εργαστηριακά ευρήματα προέκυψε ότι πρόκειται για μια ισχυρή … «σχέση στοργής» που σίγουρα λειτουργεί προς όφελος εκδοτών και συγγραφέων. Αν λειτουργεί και προς όφελος των αναγνωστών είναι κάτι που θα φανεί στην πορεία και εξαρτάται  από την ποιότητα και το βάθος των προθέσεων και αισθημάτων!…

Της Ελπίδας Πασαμιχάλη

Το BOOK BAR μίλησε με τον εμπνευστή αυτής της πρωτοποριακής πρωτοβουλίας , τον καθηγητή και συγγραφέα Τάσο Αγγελίδη – Γκέντζο για την υλοποίηση και τα συμπεράσματα της Έρευνας των μαθητών, που αφορούν τις Αλήθειες αλλά και τα Ψέματα της Λογοτεχνίας στο Διαδίκτυο. Όπως επισημαίνει ο ίδιος στη συνέντευξη που ακολουθεί: «Τα παιδιά κατάλαβαν πως το διαδίκτυο είναι μια καλή αγορά, μέσα στην οποία όλοι – καλοί, κακοί, λιγότερο καλοί – διαλαλούν με ευθύ ή πλάγιο τρόπο την πραμάτεια τους!»

Πώς δημιουργήθηκε η ιδέα γι αυτή την έρευνα και πως ανταποκρίθηκαν οι μαθητές όταν άκουσαν το θέμα;

Η ιδέα ήταν δική μου. Ήθελα να ξεκαθαρίσω στο μυαλό μου – δε νομίζω πως το πέτυχα – αυτή την τόσο ιδιόμορφη σχέση της λογοτεχνίας και των λογοτεχνών πάσης φύσεως με τον χώρο του διαδικτύου. Πρότεινα λοιπόν στα παιδιά το συγκεκριμένο θέμα κι αυτά αποφάσισαν πως ήταν κάτι που θα είχε ενδιαφέρον.

«Αυτοί οι μαθητές είναι περισσότερο υποψιασμένοι από πολλούς χρήστες του διαδικτύου»

Πόσοι μαθητές συμμετείχαν και από ποιες τάξεις; Πώς πραγματοποιήθηκε η έρευνα;

Στην έρευνα συμμετείχαν 18 μαθήτριες και δύο μαθητές της πρώτης τάξης του Λυκείου του Αμερικανικού Κολεγίου “Ανατόλια”, οι οποίοι χωρίστηκαν σε τέσσερις ομάδες. Τα παιδιά συνέταξαν πολλά ερωτηματολόγια με πάρα πολλές ερωτήσεις τα οποία μοιράστηκαν στις τάξεις και συμπληρώθηκαν από μαθητές του γυμνασίου και του λυκείου του σχολείου μας. Μία ομάδα επισκέφτηκε το δημοτικό μας σχολείο, μια άλλη μίλησε με πανεπιστημιακούς, με συγγραφείς, με κριτικούς της λογοτεχνίας και με υπεύθυνους κεντρικών βιβλιοπωλείων. Τα ονόματα μπορεί κάποιος να τα αναζητήσει στην έρευνα την οποία έχουμε αναρτήσει στη Λογοτεχνική μας Εφημερίδα (www.logotexniki.com ). Επίσης αρκετοί συγγραφείς – μέσω μιας σελίδας που είχαμε ανοίξει στο διαδίκτυο – συμπλήρωσαν ανώνυμα κάποια ερωτηματολόγια.

Ποια είναι η σχέση των μαθητών με το διαδίκτυο, σύμφωνα με τα συμπεράσματα της έρευνας;

Η σχέση τους με το διαδίκτυο πάρα πολύ καλή! Η σχέση τους όμως με τη λογοτεχνία μέσω του διαδικτύου ή με τη διαδικτυακή λογοτεχνία σχεδόν ανύπαρκτη! Αυτό έχει την εξήγησή του. Στη διδασκαλία του μαθήματος της λογοτεχνίας – αλλά και άλλων μαθημάτων – ελάχιστα χρησιμοποιούμε οι διδάσκοντες το διαδίκτυο. Η έλλειψη των υποδομών είναι φανερή! Η δικιά μας γενιά έμαθε να δουλεύει με τετράδιο, πίνακα και σημειώσεις…

Πώς προσδιορίστηκαν τα όρια ανάμεσα στην βιβλιοπαρουσίαση και την βιβλιοκριτική;

Πάρα πολύ δύσκολα! Ξέρουμε πως μια βιβλιοπαρουσίαση μπορεί να είναι μία μεταμφιεσμένη βιβλιοκριτική. Τα παιδιά είδαν και κατανόησαν πως είναι να παρουσιάζεις ένα βιβλίο μέσα σε πέντε γραμμές και πως μέσα σε δεκαπέντε. Πρόσεξαν τη χρονική στιγμή που επιλέγει ο γράφων για να κάνει την βιβλιοπαρουσίαση… Αναζήτησαν αιτίες , σκοπούς, αποτελέσματα… Με δυο λόγια αυτοί οι είκοσι μαθητές είναι περισσότερο υποψιασμένοι – και πολύ καχύποπτοι – από πολλούς χρήστες του διαδικτύου, οι οποίοι επιδιώκουν να ενημερωθούν για τα λογοτεχνικά πράγματα…

«Η κριτική είναι διαφήμιση! Και το δυσάρεστο είναι πως και η κακή κριτική είναι διαφήμιση!»

Προσδιορίστηκαν όρια ανάμεσα στην κριτική και στη διαφήμιση ή τη δυσφήμιση ενός βιβλίου; Αν ναι, ποια είναι αυτά σύμφωνα με την έρευνα;

Η κριτική είναι διαφήμιση! Αν εσείς πείτε δυο καλά λόγια για ένα δικό μου βιβλίο, εμμέσως αυτό διαφημίζεται. Το δυσάρεστο είναι πως και η κακή κριτική είναι διαφήμιση και μάλιστα πιο “καλή” διαφήμιση από την καλή κριτική! Ακούγεται το βιβλίο… και ο «όχλος» διχάζεται… Κάποιοι θα “την πέσουν” στον “κριτικό” και το βιβλίο θα ακουστεί… Πολλοί ίσως το αγοράσουν και από περιέργεια…

«Τα παιδιά κατάλαβαν πως το διαδίκτυο είναι μια καλή αγορά μέσα στην οποία όλοι –καλοί, κακοί-διαλαλούν την πραμάτεια τους»

Ποιος είναι ο ρόλος του διαδικτύου για την προβολή – διαφήμιση της λογοτεχνίας σύμφωνα με την έρευνα;

Οι συγγραφείς – γνωστοί, περισσότερο γνωστοί, λιγότερο γνωστοί – δε θέλουν να ομολογήσουν πως στο διαδίκτυο βρίσκονται κυρίως για να κάνουν γνωστή τη δουλειά τους. Οι εκδότες βεβαίως πιστεύουν πως η παρουσίαση των βιβλίων γίνεται με σκοπό την ενημέρωση του αναγνώστη! Κόσμος αγγελικά πλασμένος! Κατάλαβαν ευτυχώς τα παιδιά πως το διαδίκτυο είναι μια καλή αγορά μέσα στην οποία όλοι – καλοί, κακοί, λιγότερο καλοί – διαλαλούν με ευθύ ή πλάγιο τρόπο την πραμάτεια τους!

Διερευνήθηκε η απήχηση του διαδικτύου στο αναγνωστικό κοινό σε σχέση με τα παραδοσιακά μέσα; Αν ναι, σε ποια συμπεράσματα κατέληξε;

Από την έρευνα προκύπτει πως το μαθητικό αναγνωστικό κοινό τα βιβλία που διάβασε δεν τα επέλεξε μέσα από τις διάφορες σελίδες τους διαδικτύου. Οι μεγαλύτεροι – και κυρίως οι γυναίκες – επιλέγουν βιβλία μέσα από τις σελίδες του διαδικτύου. Υπάρχουν διάφορες ομάδες στο Facebook – μερικές μάλιστα τις έχουν συγγραφείς ή φίλοι συγγραφέων – οι οποίες ασχολούνται με το βιβλίο! Μελετήσαμε στην τάξη αυτές τις ομάδες… Εκεί αναγνώστες λένε τα βιβλία που διάβασαν και τους άρεσαν… Τα παιδιά κατάλαβαν πως υπάρχει ανακύκλωση – μερικές φορές εξόφθαλμη και άκρως ενοχλητική – βιβλίων και προσώπων! Για να μη παρεξηγηθώ από τους αναγνώστες σας, έχω κι εγώ μια ομάδα στο διαδίκτυο με το όνομά μου! Γράφω μόνο για τα βιβλία μου και για μένα… Για κανέναν άλλο! Δεν κρύβομαι από τους αναγνώστες! Έχω την δυνατότητα να προβάλω τη δουλειά μου και την προβάλω…

Σαφώς και υπάρχουν! Η τέταρτη ομάδα ασχολήθηκε με το μέγα θέμα που προκύπτει από την ερώτησή σας. Όταν τα παιδιά έστελναν σε συγγραφείς και σε εκδοτικούς οίκους ερωτηματολόγια που αναφέρονταν στη “γυναικεία λογοτεχνία” έβρισκαν απέναντι τους ένα τείχος! Προσπαθούσαν να πείσουν… πως δεν υπάρχει γυναικεία λογοτεχνία! Δηλαδή όλα αυτά τα βιβλία που μιλάνε για έρωτες τρελούς και πάθη και ξανθούς ψηλούς γόηδες, τα διαβάζει ο κύριος που πάει στο καφενείο και όχι η κυρία που μένει μόνη στο σπίτι χωρίς να είναι επιλογή της; Είναι σα να μου λένε πως η πλειονότητα των γυναικών βλέπει ποδόσφαιρο και μάλιστα μαλώνει με τους άνδρες του σπιτιού… γιατί εκείνοι καίγονται να δουν βραζιλιάνικα σήριαλ! Μπορούμε να πούμε πολλά… Δεν υπάρχει λόγος! Πολλοί βαφτίζουμε μόνοι μας τις λέξεις, τα νοήματα και τις ιδέες με άλλα ονόματα για να μπορέσουμε να τα αντέξουμε!

Από τις έρευνες του ΕΚΕΒΙ για την αναγνωστική συμπεριφορά φαίνεται ότι οι γυναίκες διαβάζουν περισσότερη λογοτεχνία από τους άνδρες. Προέκυψε κάποιο ανάλογο συμπέρασμα από την έρευνα των μαθητών;


Επιβεβαιώθηκε το παραπάνω συμπέρασμα! Τα ποσοστά του Ε.ΚΕ.ΒΙ. για τους άνδρες και τις γυναίκες δεν απέχουν και πολύ! Καταλάβαμε πως είναι μεγαλύτερη η ψαλίδα της διαφοράς…


Σχετικά Links


Ολόκληρη η Έρευνα των μαθητών στη ιστοσελίδα


Λογοτεχνική Διαδικτυακή Εφημερίδα ”Anatolia College”


Περισσότερα για τον Τάσο Αγγελίδη Γκέντζο στο ιστολόγιο του


http://tasosaggelidisgentzos.blogspot.gr/